بررسی آداب ورود به مکان مقدس در ادیان (هندوئیسم، بودیسم، یهودیت، اسلام)

چکیده: قداست مقوله ای ارزش گذار در قلمرو دین است و بی حضور چنین معنایی، هیچ دینی شایستگی نام دین را نخواهد داشت. انسان از بدو خلقت به دنبال جایگاهی بوده است که تجلی «امر قدسی» را در آن به نمایش بگذارد و با تأمین «مکان» های خاص، حضورروح الهی را در آن مکان ها محقق سازد.مکان مقدس فضایی معنوی است که انسان با قدرت فوق طبیعی و متعالی ارتباط برقرار می کند و ورود به این مکان در همه ادیان ارزش های خاصی دارد و نحوه ورود به آن آداب خاصی را می طلبد. همچنین مکان های مقدس یا همان معابد کارکردهای مختلفی دارند: خدمت به خدا یا خدایان، درخواست و استدعا از خدا، تفکر و مراقبه، شهود و مکاشفه عالم برتر، آموزش و تعلیم و تعلّم دینی، برگزاری مراسم میان پیروانو جشنواره ها و اعیاد مذهبی و عزاداری و غیره.حتی در دین بودا که اعتقاد به خدای متشخص وجود ندارد و اعمال آئینی در آن جایگاهی ندارند، معابد مکان هایی برای تفکر و رسیدن به روشن شدگی درآمده اند. بنابراین ورود به این مکان ها و بهره وری از هرکدام از این کارکردهای معابد آداب و آئین های مذهبی و باید و نبایدهای شرعی و عرفی خاص خود را می طلبد.پژوهنده در این پایان نامه که با روش کتابخانه ای و با رویکرد پدیدارشناختی، به پدیده های مناسکی ادیان پرداخته، بر آن است که آداب ورود به مکان مقدس در ادیان هندوئیسم، بودیسم، یهودیت و اسلام را بررسی کند و با مقایسه آن ها با یکدیگر وجوه ناشناخته و جنبه های اشتراکی آن ها را بنمایاند. حاصل این پژوهش برای ما روشن ساخت که ادیان مورد نظر با وجود تفاوت هایی که دارند وجوه اشتراکی نیز با هم دارند که این وجوه اشتراک در بین ادیان هم ریشه به صورت اشتراک مبنایی و اعتقادی است و به طور کلی در بین همه ادیان به صورت شباهت های ظاهری و رفتاری پیروان مشاهده می شود و در این زمینه گاه تا جایی پیش می رود که بین دو دین با رویکرد متفاوت اشتراکات ظاهری اعمال بیشتر از دو دین با یک رویکرد دینی مشترک است. مورد دیگر را می توان در نوع بنای مکان مقدس در ادیان بیان نمود. برای مثال در همه ادیان ساختمان بنا با عناصر کیهانی و طبیعت ارتباط و هماهنگی دارد. همچنین نوع معماری مکان مقدس با آداب و مراسم دینی ادیان ارتباط آشکاری دارند تا جایی که با دقت در بنا تاحدودی می توان به عقاید پیروان آگاه شد. هرچند این ارتباط با آداب و مراسم در هر دین متناسب با نوع اعتقادات هر دین است اما نفس این ارتباط در همه ادیان مشاهده می شود. اگر چه همه این اشتراکات ریشه در مبانی اعتقادی و اسطوره ای ادیان دارد اما آنچه از ظاهر برمی آید شباهت هایی است که در عمل هویداست و ریشه در بعد الهی ادیان و ارتباط با منابع ماورائی ادیان دارد که این مشترکات را رقم می زند و رسیدن به یک اتحاد جهانی را ممکن می سازد. کلمات کلیدی: مکان مقدس، آداب ورود، مراسم، معبد.